Warianty imienia i nazwiska

bd

Działalność samorządowa

Radny miejski (1905-1933); 12.05.1902 bez powodzenia ubiegał się o mandat do Rady Miejskiej (350 głosów na 1028 głosujących) z listy konserwatywnej z Koła IIIC (mały przemysł i handel); mandat uzyskał 24.05.1905 z listy konserwatywnej (700 głosów na 797 głosujących) z koła IIB (mała własność); 3.04.1911 wybrany ponownie z tegoż koła na sześcioletnią kadencję (702 głosy na 761 głosujących) z ramienia tzw. komitetu mieszczańskiego; w Radzie należał do klubu mieszczańskiego; ponieważ od 1914 r. nie przeprowadzano wyborów uzupełniających zasiadał w RM także po odzyskaniu niepodległości; pracował w sekcji szkolnej (1905-1924) i prawniczej (1917-1924) oraz w komisjach: inwestycyjnej (1905-1908), kanałów wodnych spławnych [dróg wodnych] (1905-1924), wodociągowej (1905-1908), dla rozszerzenia granic Krakowa (1908-1924), rekursowej (1914, 1920-1924, 1926-1931), statutowej (1918-1924), budżetowej (1923-1924) dyscyplinarnej (1923-1924, zastępca członka), Lasu Wolskiego (1923-1924), dla zakładów przemysłowych (1926-1931) a ponadto zasiadał w sądzie honorowym RM (1920-1924, 1926-1931); wchodził także do powoływanych przez Radę komisji okolicznościowych: jubileuszowej sześćdziesięcioletnich rządów Franciszka Józefa (1908), obchodów 500 rocznicy bitwy pod Grunwaldem i 600 rocznicy śmierci Kazimierza Wielkiego (1909); członek komisji reklamacyjnej do rozpatrywania zażaleń na nieprawidłowości w spisach uprawnionych do głosowania (1908); członek komisji wyborczych przy wyborach do RM w kole inteligencji (1908, 1914) i małej własności (1914); członek wielkiego wydziału Kasy Oszczędności m. Krakowa (1917-1923); z ramienia krakowskiej RM sygnatariusz aktu połączenia Krakowa i Podgórza (7.06.1913); wchodził również w skład Rady Przybocznej przy Prezydencie Miasta (18.02–27.06.1931) i Tymczasowej Rady Miejskiej (1931-1933) mianowanej przez wojewodę; długoletni członek zarządu i rady nadzorczej Kasy Oszczędności m. Krakowa (1918-1934); kontrkandydat  dr. I. Landaua do urzędu wiceprezydenta Krakowa (25.05.1929).

Data, miejsce urodzenia i śmierci; miejsce pochówku

27 XII 1862, Kraków

9 VI 1937, Kraków

Cmentarz żydowski w Krakowie przy ul. Miodowej (tu: ur. 16.01.1863).

Data przybycia do Krakowa; adresy zamieszkania; wpis do księgi miejskiej

bd

ul. Grodzka 40 (1913-1932), Basztowa 3 (1937)

bd

Wykształcenie; zawód; zajęcie

Wychowanek bethamidraszu, absolwent II Gimnazjum św. Jacka w Krakowie (matura: 16.06.1882) i Wydziału Prawa UJ (student zwyczajny: 1882/83 – 1885/86, absolutorium: 26.09.1886, doktorat: 24.02.1887).

Adwokat, kancelaria, wspólnie z bratem Abrahamem [Adolfem], (1926-1936).

bd

Orientacja i aktywność polityczna; aktywność społeczna

Asymilator, długoletni członek Polskiego Stronnictwa Demokratycznego; sygnatariusz odezwy do Żydów krakowskich, apelującej o podawanie w czasie spisu ludności w 1911 r. języka polskiego jako potocznego i rezygnację z proponowanej przez syjonistów demonstracji w postaci podawania języka żydowskiego; członek Komitetu Obrony Macierzy Śląskiej, utworzonego celem ratowania szkolnictwa polskiego na Śląsku Cieszyńskim (1911); delegat na walne zgromadzenie PSD we Lwowie (19.05.1913) i członek wybranej wówczas Rady Naczelnej PSD; członek tzw. Ankiety w sprawie żydowskiej, powołanej przez Wydział Krajowy (1911); sygnatariusz odezwy Żydów polskich w sierpniu 1914, popierającej polskie dążenia niepodległościowe; sygnatariusz oświadczenia z lipca 1915, stwierdzającego, że wyzwolenie ziem polskich spod panowania rosyjskiego jest jedyną drogą do sprawiedliwego i pomyślnego rozwiązania kwestii żydowskiej w Polsce, gdyż „kwestia żydowska w Polsce jest częścią kwestii polskiej”; od 19.03.1918 członek ogólnogalicyjskiego Towarzystwa Opieki Legionowej, mającego roztoczyć opiekę nad b. legionistami ich rodzinami oraz wdowami i sierotami po legionistach; współzałożyciel Unii Narodowo-Państwowej (1922).

Współzałożyciel Stow. „Solidarność” (7.12.1892), jego członek i prezydent (1898), wiceprezydent (1923-1928) Związku Żydowskich Stowarzyszeń Humanitarnych „B'nei B'rith” w RP; członek komisji dyscyplinarnej Krakowskie Izby Adwokackiej (1905); przewodniczący komitetu pomocy Żydom w Rosji (1905); syndyk Akcyjnego Banku Hipotecznego we Lwowie; sygnatariusz odezwy Krakowskiego Stowarzyszenia Kupców domagającej się zwolnienia kupców żydowskich od przymusowego spoczynku niedzielnego i apelującej do wyborców żydowskich, aby żądali od kandydatów zobowiązań, że będą ubiegać się o to w parlamencie (1911); członek tzw. Ankiety w sprawie żydowskiej, powołanej przez Wydział Krajowy (1911); współzałożyciel (1916) i pierwszy prezes Stow. „Ognisko Pracy”; od 3.04.1916 wiceprezes sekcji krakowskiej Centralnego Komitetu Krajowego Opieki nad Żydowskimi Sierotami; członek rady zawiadowczej Krakowskiej Spółki Tramwajowej (1918-1922); współzałożyciel (23.12.1921) i członek Komitetu Obywatelskiego dla Niesienia Pomocy Akademikom Żydowskim Małopolski Zachodniej i Śląska.

Orientacja religijna; funkcje w gminie

Postępowy

Od 1898 r. radny Gminy Żyd. z ramienia asymilatorów; przewodniczący komisji wyborczej w Kole I (1901); od śmierci prezydenta Leona Horowitza długoletni prezes Krakowskiej Gminy Żydowskiej (16.04.1905 – 6.11.1918); inicjator wybudowania gmachu gminnego przy ul. Skawińskiej 2 i wydanie dzieła „Historia żydów w Krakowie”, autorstwa Majera Bałabana.

Rodzina; koligacje rodzinne

Rodzice: Izaak Leib [Leon] i Keila [Karolina] z d. Werner

Rodzeństwo: Maria (23.01.1859, Kraków), Tilla (10.2.1860, Kraków – 21.04.1933, Kraków), Chana (24.11.1861, Kraków), Ryfka (15.02.1864, Kraków), Moses (6.06.1865, Kraków – 6.07.1866, Kraków), Róża (6.06.1867, Kraków), Ryfka (22.03.1867, Kraków), Abraham [Adolf] (14.12.1871, Kraków – 5.08.1951, Los Angeles, CA, USA).

Żona: Breindla [Bronisława] z d. Sekler (31.10.1876, Kołomyja – 4.05.1936, Kraków); ślub: 27.10.1895, Lwów.

Dzieci: Tekla Regina (23.12.1896, Kraków – 1972), Henryk (30.04.1898, Kraków)

Koligacje rodzinne: bd

Varia

Z urzędu prezydenta Gminy Żydowskiej zrezygnował po burzliwych manifestacjach zorganizowanych przez syjonistów 6.11.1918.

Źródła

Publikowane:

„Czas” 1901: nr 299WW s. 2; 1902: 108WP s. 1; „GLw” 1911: 11 s. 3; 19 s. 3-4; 20 s. 3-4; „GP” 1911: nr 22 s. 6; „NR” 1905: 89 s. 2, 119 s. 2, 139 s. 5, 261 s. 2; 1908: 166 s. 2; 259 s. 1; 1911: 2 s. 3, 122 s. 3, 153 s. 2; 1912: nr 7 s. 4, nr 216 s. 3; 1913: nr 213 s. 1, nr 226 s. 1, nr 258 s. 2, nr 258 s. 4; 1915: nr 341 s. 3, 1918: nr 130 s. 2, nr 325 s. 2; „IKC” 1937: nr 162, s. 16; „ND” 1918: nr 13 s. 3, 1936: s. 6; 1937: nr 160 s. 15; „Gazeta Gminna” 1937: nr 4, s. 3; „DR” 1905: s. 83, 84; 1908: s. 101, 132, 133; 1909: s. 102; 1913: s. 99; 1914: s. 58, 92, 93, 103; 1917: s. 69, 70; 1918: s. 33; 1920: s. 44; 1923: s. 7-9; 1927: s. 102, 103; Corpus… T. III: T–Ż; Żydzi…; Kraków między… ; http://www.ics.uci.edu/~dan/genealogy/Krakow/Families/Tilles.html (tu: Samuel ur. 22.12.1862).

Archiwalne:

ANKr: StGKr 443 (fot.) ur. 27.12.1862, syn Izraela Leona; StGKr-1147: ur. 27.12.1862; KZ 1937/379: ur. 11.12.1862; UZ 271/472: ur. 22.12.1862; Spis21: ur. 27.12.1862; IPH: 196; AKIA.

Materiał ikonograficzny

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ANKr, sygn. A-I-158