Przejdź do głównej treści

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Warschauer Jonatan

Warianty imienia i nazwiska

Warszauer

Działalność samorządowa

W latach 1866–1888 zasiadał w Radzie Miasta Krakowa. Zaangażował się w niej w prace na rzecz polepszania bytu zdrowotnego i socjalnego mieszkańców Krakowa. Pełnił m.in. funkcję przewodniczącego komisji sanitarnej i zabiegał o budowę wodociągów miejskich. Wspólnie z S. Domańskim przygotował opracowanie wykazujące zły stan wód studziennych i tym samym uzasadniające celowość inwestycji. Zwracał uwagę na praktykę fałszowania żywności i wnioskował do Magistratu o wdrożenie kontroli i ukrócenie szkodliwego procederu. Wiele wysiłku włożył w prace, które miały na celu poprawę sytuacji ekonomicznej krakowian. Poglądy na tą kwestię miał bardzo nowoczesne, także z dzisiejszego punktu widzenia. Sposobu na wyjście z biedy wielu rodzin doszukiwał się przede wszystkim w rozwoju gospodarczym miasta. Postulował uruchomienie inwestycji budowlanych, które miały dać zatrudnienie robotnikom i rzemieślnikom. W związku z tym monitował rozdysponowanie pożyczki miejskiej, zaciągniętej w 1872 r., którą miano zainwestować w zakłady, szkoły i rzeźnie. 2 V 1874 interpelował w tej sprawie prezydenta Józefa Dietla, który zadeklarował m. in. powołanie osobnego wydziału dla uporządkowania miasta. Warschauer zasiadał także we władzach Kasy Oszczędności miasta Krakowa - członek Wydziału Wielkiego kasy Osczędności Miasta Krakowa w latach 1875-1887. 
Próbował zajmować się też polityką, jednak bez powodzenia ubiegał się o mandat do Sejmu Krajowego i do Rady Państwa we Wiedniu. Przyczyna jego porażek za każdym razem była ta sama: Polaków odstręczało od Warschauera jego żydowskie pochodzenie, dla Żydów był nie do zaakceptowania jako skrajny asymilator. [P40]
wybrany z kurii III
Kadencja I: 1 sierpnia 1866 – 26 sierpnia 1869: Sekcja V policyjno-sanitarna, komisja sanitarna   
Kadencja II: 15 sierpnia 1869 – 14 sierpnia 1872: Sekcja V policji i wojskowości 
Kadencja III: 26 sierpnia 1872 – 12 sierpnia 1875: Sekcja II skarbowa 
Kadencja IV: 2 września 1875 – 9 lipca 1878: Sekcja V policyjno-sanitarna 
Kadencja V: 5 września 1878 – 7 lipca 1881: Sekcja III prawnicza i przemysłowa, komisja wodociągowa 
Kadencja VI: 1 września 1881 – 1 sierpnia 1884: Sekcja III prawnicza i przemysłowa; 
Kadencja VII 4 września 1884 – 7 lipca 1887: Sekcja III prawnicza i przemysłowa, komisje sanitarna, wodociągowa, statystyczna  
Kadencja VIII: 5 września 1887 – 17 lipca 1890: Sekcja II skarbowa, komisje sanitarna, teatralna

Data, miejsce urodzenia i śmierci; miejsce pochówku

1820 r.

10 XI 1888, Kraków

Cmentarz żydowski w Krakowie przy ul. Miodowej.

Data przybycia do Krakowa; adresy zamieszkania; wpis do księgi miejskiej

bd

Plac Nowy

bd

Wykształcenie; zawód; zajęcie

Od 1833 Liceum św. Anny; od 1835 Uniwersytet Jagielloński, w 1843, 8 czerwca uzyskał stopień doktora medycyny, przedstawił rozprawę "De vi et efficientia aquae medicetae Ivonicensis".

Lekarz

bd

Orientacja i aktywność polityczna; aktywność społeczna

Wielokrotnie ubiegał się, acz bezskutecznie, o mandat do Sejmu Krajowego bądź wiedeńskiej Rady Państwa. Przyczyna jego porażek za każdym razem była ta sama: Polaków odstręczało od Warschauera jego żydowskie pochodzenie, dla Żydów był nie do zaakceptowania jako skrajny asymilator. Swym poglądom dal najdobitniej wyraz w skierowanej przeciw krakowskiemu rabinowi Szymonowi Schreiberowi, przywódcy ugrupowania galicyjskich ortodoksów Machzikej ha-Dat, broszurach "O spolszczeniu Żydów galicyjskich" (Kraków 1882) i "Agitacye stowarzyszenia "Machsike Hadas" (Kraków 1883), publikowanych też w "Nowej Reformie" oraz w kilku artykułach w krakowskim "Czasie" skierowanych przeciw kampanii antysemickiej prowadzonej przez polityka lwowskiego T Merunowicza. [A.Żbikowski]. Uczestnik powstań w 1846 r. i 1848 r.

Brał udział w życiu publicznym. Był współtwórcą "Klub zur Förderung der geistigen und sozialen Interessen des Judentums" (1843), Należał do współorganizatorów Żydowskiego Klubu Politycznego, a od 1848 r. wchodził w skład Rady Miejskiej. 
Zwolennik asymilacji Żydów w duchu polskim, jeden z przywódców asymilatorskiej organizacji "Przymierze Braci". W 1850 r. przeciwstawiał się pomysłowi oddzielenia Krakowa od Kazimierza i przestrzegał w "Czasie", że w razie projektowanego podziału zdecydowaną przewagę osiągną wśród Żydów "starowiercy", a kahał stłumi w zarodku wszelkie próby asymilacji i postępu, wprowadzając na Kazimierzu raczej język niemiecki aniżeli polski. [P38, s.37). Warschauer prowadził rozległą działalność charytatywną, pomagając ubogim bez względu na ich wyznanie. W 1849 r. wydatnie wsparł utworzenie szpitala dla Żydów chorych na cholerę, a w 1886 r. założył fundację dobroczynną dla ubogich różnych religii. W swoim testamencie zapisał na cele publiczne 37.300 złr, w tym 20.000 złr. na fundusz pożyczkowy dla rzemieślników krakowskich bez różnicy wyznania, 4.000 złr. dla chrześcijan - rekonwalescentów szpitala św. Łazarza, 4.000 złr. dla rekonwalescentów szpitala izraelickiego, 4.000 złr. dla Akademii Umiejętności w Krakowie oraz 5.300 złr. dla 25 stowarzyszeń żydowskich i chrześcijańskich. W 1909 r. nadano jego imię położonej na Kazimierzu ulicy Ubogich, typowemu miejscu działalności charytatywnej Warschauera.[P40].

Orientacja religijna; funkcje w gminie

Postępowiec

Członek zarządu Gminy Wyznaniowej, wybrany w wyborach uzupełniających w październiku 1871 r.[P1, s.118]; po konflikcie na tle spraw szkolnych z ortodoksami po wyborach w październiku 1873 r. złożył rezygnacje z członkostwa, która jednakże nie została przyjeta[P1,s.120]

Rodzina; koligacje rodzinne

Rodzice: Samuel

Rodzeństwo: bd

Żona: Rozalia z Sarów (25.03.1847-8.10.1923)

Dzieci: bd

Koligacje rodzinne: bd

 

Varia

bd

Źródła

Publikowane:

P1: A. Żbikowski, Żydzi krakowscy i ich gmina w latach 1869 - 1919.  ŻIH, Warszawa 1994.
P38: J. Bieniarzówna, Studenci-Żydzi na Wydziale Lekarskim UJ w pierwszej połowie XIX wieku, [w:] "Krzysztofory", Nr 15 (1988). Muzeum Historyczne Miasta Krakowa, Kraków 1988.
P40: Krakowianie. Wybitni Żydzi krakowscy XIV -  XX w. MHMK, Kraków 2006.
G. Zamoyski, Udział Żydów krakowskich w pracach Kasy Osczędności Miasta Krakowa [w] Budowali nowoczesny Kraków, MHMK, Kraków 2015.

Archiwalne:

Protokoły obrad Rady Miejskiej. Posiedzenia jawne. Kadencja I, II, III, IV, V, VI, VII, VIII.